De rol van de doula wordt vaak aangeduid met het begrip ‘holding space’.
Letterlijk vertaald is holding space het ‘vasthouden’ of ‘dragen’ van de ruimte.
Een prachtig begrip en zeker heel waardevol, maar wat houdt dat nu eigenlijk in?
Holding space: het dragen van de innerlijke ruimte gaat mij aan het hart
Betekent het dat je doula de bevalkamer sfeervol inricht met kaarsjes, een lekker geurtje in de aroma diffuser en foto’s ophangt die jou herinneren aan momenten dat je je krachtig en verbonden voelde? Of bewaakt ze de sfeer door een prettige, empathische en menselijke manier van communiceren voor te leven? Ja, dat allemaal.
En…nog véél belangrijker (vind ik vanuit mijn ervaring als coach en als mens): als doula draag je ook zorg voor de innerlijke ruimte.
Ik bedoel daar vooral de emotionele ruimte mee, van de barende vrouw en haar partner.
Het bewaken van die ruimte gaat mij enorm aan het hart.
“Niet huilen” – het mantra van generatie op generatie
Waarom gaat mij dit zo aan het hart? Zelf kom ik uit een gezin waar het uiten van gevoelens niet vanzelfsprekend werd uitgeoefend of aangemoedigd. Ik neem dat mijn ouders niet kwalijk. Wisten zij veel: hun generatie is niet opgegroeid met Oprah en Dr. Phil. Hun generatie is opgevoed door de generatie ervoor – en zij waren al blij dat ze de hongerwinter hadden overleefd. Neemt niet weg dat ik – en vele dertigers met mij – mijn hele jeugd te horen heb gekregen: ‘Niet huilen’. ‘Niet bang zijn.’ ‘Niet zo boos doen.’ ‘Zo, klaar nu, ‘over’’. En als je dan toch doorging: ‘Wat moeten de buren wel niet van je denken?’ Dus niet alleen werd gevoel getemperd, gesust, gestopt, er werd ook een laag van schaamte overheen gelegd. Het moest er vooral niet zijn.
Het recht om te voelen wat je voelt – mijn eigen weg hierin
Het is dus niet verrassend dat ik me aangetrokken voelde tot dans, theater en muziek: een plek waar emoties er niet alleen mogen zijn, maar zelfs een podium krijgen! Ik ben nog altijd ontzettend dankbaar voor deze uitlaatklep (net als de niet-aflatende steun van mijn ouders hierin) en dat ik de eerste 10 jaar van mijn werkzame leven dit als werk heb kunnen doen. En ook al voelde ik me op het podium vaak aangetrokken tot grootse en meeslepende verhalen en rollen, een groot deel van mijn adolescentie ben ik bezig geweest met het heroveren van mijn ‘recht om te voelen wat ik voel’. Ook in mezelf merkte ik dat mijn eerste neiging bij gevoel niet is ‘omarmen en accepteren’, maar ‘wegduwen en doorbijten’. Ik herinner me een avond alleen op een hotelkamer in Wageningen, waar ik na wekenlang veel te hard werken voor televisieopnames een paniekaanval kreeg. Ik durfde niemand te bellen, laat staan hulp vragen aan een vreemde. Uit pure schaamte.
‘Your scars become lighthouses’
Ik heb sindsdien een lange weg afgelegd. Het recht om te voelen stap voor stap op mezelf veroverd. Door mezelf te laten coachen en dankzij eindeloos veel boeken, cursussen en gesprekken, door ermee te dansen en elke dag te schrijven vanuit mijn binnenwereld, durf ik te zeggen – hoewel het echt niet altijd lukt – dat het langzaam mijn tweede natuur is geworden: ja zeggen tegen wat ik voel, het erkennen, doorvoelen in m’n lijf, liefdevol tegen mezelf praten en om hulp durven vragen. ‘Your scars become lighthouses’ vind ik een prachtige uitspraak. Mijn pijn hierin en mijn weg met vallen en opstaan heeft er ook voor gezorgd dat ik als coach (en nu ook als doula) niet terugdeins voor grote gevoelens bij anderen en ook juist de subtielere emoties weet te herkennen. Mijn grootste bevestiging kwam toen mijn moeder me toevertrouwde dat zij het juist van mij heeft geleerd: het uiten van gevoel. Dus vandaar dat, nu ik doula ben, ik het bewaken van het recht van de barende vrouw om te voelen wat ze voelt, als een van mijn belangrijkste taken beschouw.
Waarom is het zo belangrijk om te mogen voelen wat je voelt?
Omdat ieder mens in essentie de diepe behoefte heeft om écht gezien te worden. Écht gezien worden we niet op ons uiterlijk en onze prestaties. Dat geeft een kortstondig gevoel van trots, maar gaat niet over wie we diep van binnen zijn. Het is voorwaardelijk. Onvoorwaardelijk gezien worden, betekent gezien worden in wat jij van binnen ervaart. Dat dit als waar en echt en belangrijk wordt beschouwd. Dat het serieus wordt genomen en erkend en met liefde en acceptatie tegemoet wordt getreden in plaats van als iets dat weg moet of een probleem dat opgelost moet worden. Juist door die erkenning kalmeer je en kun je zélf met een oplossing komen (als dat al nodig is). Dus zeg ik nu ik zelf moeder ben tegen mijn eigen dochter: ‘Huil maar liefje’ ‘Ja, natuurlijk ben je bang voor zo’n grote hond, kom maar bij me’ ‘Je mag best boos zijn dat je niet nog een ijsje mag.’
En nee daar wordt het niet erger van. Juist niet! Mijn dochter van 3 huilt echt niet om alles omdat het van mij ‘mag’, ze huilt wanneer ze huilt. En ze is dol op honden: ik sta verbaasd hoe goed ze zelf in staat is in te schatten of een hond aaibaar is of niet en bij twijfel vraagt ze het zelf aan het baasje. Geen ijsje krijgen is overigens nog steeds superstom! Ook als je er boos over mag zijn :-).
Holding space tijdens de zwangerschap
Een van mijn cliënten kreeg tijdens haar zwangerschap teleurstelling op teleurstelling te verwerken. Zij wilde voor de geboorte van haar kind een natuurlijke badbevalling zonder pijnmedicatie met hypnobirthing en bewegingsvrijheid. Iedere keer dat ik bij haar en haar partner (die steevast liefdevol en steunend haar hand vasthield) kwam, was er wel weer een stukje van die droom in duigen gevallen. Eerst kreeg ze te horen dat een badbevalling in haar situatie niet mogelijk was in het ziekenhuis van haar keuze. De keer erna had ze net te horen gekregen dat ze met 38 weken zou worden ingeleid. Toen ik bij haar was, stelde ik voor te kijken hoe ze alsnog voor een zachte landing voor haar baby (haar diepste wens) kon gaan zorgen. “Dat heeft toch geen zin? Het wordt vreselijk!” zei ze. Ze huilde en excuseerde zich voor haar tranen, die ze verbeet. “Waarom zou je niet mogen huilen?” vroeg ik haar. Ze antwoordde: “Ik weet wel dat ik die inleiding ook kan weigeren, maar dat wil ik niet. Dan moet ik ook niet zeuren toch?” Natuurlijk mag je dan zeuren! En dat heet geen zeuren, maar rouwen. Als jouw droom in duigen valt, heb je alle reden om daar om te treuren – wat de reden of je andere optie ook is. Nadat ze haar tranen alsnog de vrije loop had gelaten, wilde ze heel graag oefenen met houdingen, beweging en natuurlijke pijnbestrijding. We gingen aan de slag en na onze sessie ze stralend: “Ja, ik zie hoe bevallen zonder bad toch ook heel mooi kan worden.” Door haar gevoelens te uiten, was er ruimte ontstaan. Ruimte om te kijken naar mogelijkheden. En haar eigen weg te gaan.
Het recht om te voelen wat je voelt tijdens de bevalling
Een van mijn allereerste stage-cliënten was een vrouw die zwanger was van haar tweede kindje. Ze had een sterke wens om thuis te bevallen. Ze kreeg van haar verloskundige het advies om naar het ziekenhuis te gaan, haar kindje had in het vruchtwater gepoept. Hierdoor raakte zij in paniek. “Niet in paniek raken, niet in paniek raken!”, riepen verschillende mensen in de kamer goedbedoelend, waarop de vrouw nog meer in paniek raakte. “Laat de doula er even bij”, zei de verloskundige. Ik ging naar toe en zei iets in de lijn van wat ik graag zelf had willen horen toen ik mijn paniekaanval had in de hotelkamer. “Ik snap heel goed dat je hiervan in paniek raakt. Je wil zo graag thuis bevallen. En nu krijg je dit advies van je verloskundige, dat is niet niks. En maak je je zorgen om je baby?” Nee, ze maakte ze geen zorgen om de baby. Het was de angst voor het ziekenhuis. Ze kalmeerde en er ontstond ruimte voor de vraag: “Wat wil je zelf?” Ze dacht na over het advies, checkte in bij zichzelf en besloot haar tas te gaan pakken.
Een andere cliënt, anderhalf jaar later, ging vaginaal bevallen van haar kindje nadat haar eerste baby per keizersnede was geboren. Toen haar ontsluitingsweeën plotseling omsloegen in intense persweeën riep ze “Ik ben zo bang!!!” “Dat is okay.” zei ik. “Je mag bang zijn en je kunt het tóch, met angst en al!” En dat was ook zo: twee weeën later ving ze haar eigen baby op.
Bang zijn tijdens je bevalling is echt geen enkel probleem.
Zolang de angst er maar mag zijn.
Wees nieuwsgierig naar je binnenwereld en die van anderen
Geen enkel gevoel tijdens zwangerschap, bevalling en kraamtijd is een probleem.
Zolang het er maar mag zijn. En het uiten ervan op begrip stuit en wordt erkend. Dan komt de oplossing – of de hulpvraag – vaak vanzelf en uit de persoon zelf. Het wachten hierop vinden veel mensen moeilijk. Ik ook! We willen zo graag helpen. Zo graag fixen. Zo graag redden. Maar we hoeven niks te ‘fixen’. Mensen zijn niet kapot. Ze zijn al heel.
Holding space is het erkennen van iemands binnenwereld. De bedding zijn waar de rivier doorheen kan stromen. Door er te zijn. Door te luisteren. Te erkennen. Door vragen te stellen die voortkomen uit oprechte nieuwsgierigheid naar de innerlijke beleving van de ander. Dat is niet alleen weggelegd voor doula’s. Je kunt er op die manier zijn voor je partner. Als ouder voor je kind. Voor een vriendin, collega, je leidinggevende, of de vrouw in de bakkerij die altijd zo chagrijnig kijkt. We weten nooit zeker wat er zich in iemands binnenwereld afspeelt, tot we er ruimte voor maken.
Vaak ontstaat er in die ruimte vanzelf een nieuwe richting.
Ben je ook klaar met de mythe van het falende vrouwenlijf? Wil je weten hoe wijs en briljant het vrouwelijk lichaam werkelijk is?! Hier zijn 14 wonderfeiten (ja, geen mening maar feiten) die laten zien hoe bijzonder slim je lijf is tijdens zwangerschap, geboorte en kraamtijd.
* Je baarmoeder is een wonderorgaan waar je een baby in kunt laten groeien. In 9 maanden tijd wordt je baarmoeder 500 keer zo groot en dat kan ze prima hebben, om na je zwangerschap weer binnen enkele dagen terug te keren naar haar oorspronkelijke vorm. Wat een transformatie!
* De placenta is een wonderorgaan dat jij maakt speciaal voor je zwangerschap en dat precies weet hoeveel voeding je baby nodig heeft en je baby beschermt tegen bacteriën en infecties.
* Je hart groeit tijdens je zwangerschap. Niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk. De ventrikels verwijden zich om al het extra bloed rond te kunnen pompen.
* Tijdens je zwangerschap verscherpen je zintuigen zich, waaronder je reukvermogen. Dit is zodat jij uit de buurt blijft van voor jouw baby gevaarlijke gifstoffen.
* In aanloop naar je bevalling zorgt het hormoon relaxine ervoor dat de banden van je bekken stretchen, zodat je bekken flexibeler wordt.
* Tijdens je bevalling maakt je lichaam het pijnstillende hormoon endorfine aan. Op het hoogtepunt van je bevalling een dosis die 2x zo sterk is als morfine.
* Je stuitje en heiligbeen zijn flexibel waardoor deze naar achteren kunnen bewegen (als je niet op je rug ligt tenminste!). Dit kan tot enkele centimeters meer ruimte geven aan je baby.
* Tijdens de geboorte van je baby wordt je vagina groter en groter. Ze zwelt op en niet alleen je baarmoedermond heeft ‘10 cm ontsluiting’, je vagina ook! Zo kan de baby er door.
* De spieren van je baarmoeder vormen door de ontsluiting een dikke spierlaag aan de bovenkant: die duwen je baby naar beneden.
* Het hoofdje van je baby komt tijdens het persen steeds een klein stukje verder en zakt dan weer terug. Hierdoor kan jouw bekkenbodem zich geleidelijk aanpassen aan de druk en doorbloed blijven. In de meeste gevallen is het zo dat als je hier goed naar luistert (en even wacht met meepersen als het teveel brandt), de kans op uitscheuren klein is.
* Er blijven cellen van jouw baby achter in jouw lichaam, ook in je hart: je houdt je kinderen dus niet alleen figuurlijk maar ook letterlijk in je hart.
* Je hebt sensoren op je borst, die als je baby huid-op-huid tegen je aan ligt, de temperatuur van je baby meten. Als je baby te koud is, warmt je moederlijf zich op tot wel een hele graad om je baby te verwarmen. Als je baby te warm is, koelt je lichaam af tot wel een graad, om je baby af te kunnen koelen tot de juiste temperatuur.
* Als je baby naast je ligt te slapen, dan is de CO2 die jij uitademt een ademprikkel voor je baby om in te ademen.
* Als een vrouw borstvoeding geeft aan een baby en een ouder kind, geeft de borst een andere samenstelling van melk aan elk kind (het speeksel van het kind of de baby communiceert met jouw lijf via de tepels wat er nodig is).
Het vrouwelijk lichaam is zo zo zo wijs!
En dan zou de natuur zo dom zijn om vrouwen collectief ongeschikt te maken om te baren? Hou toch op!
Al deze processen zijn gebaat bij rust en dat het geleidelijk gaat.
Dat je niet gestoord wordt. Dat er geen haast en stress is, en dat er niets geforceerd wordt.
Ook evolutie gaat geleidelijk. We zijn niet van de ene op de andere dag rechtop gaan lopen. ‘Survival of the fittest’ betekent niet dat de ‘sterksten’ overleven, maar degenen met de beste ‘fit’, de ‘meest aangepasten’ dus…en het vrouwenlijf heeft zich briljant aangepast met de spildraai. Dat is dus geen probleem, maar juist een briljante oplossing! En die spildraai is niet van de afgelopen eeuw, die is er al vele eeuwen. En als vrouwen niet geschikt waren geweest om te baren, was onze soort al uitgestorven lang voor het ontstaan van de moderne obstetrie.
En ja ook je bekkenbodem kan zich dus prima aanpassen en herstellen, als het geleidelijk gaat! Als je voldoende beweegt tijdens je zwangerschap, als er niet aan getrokken wordt en je niet geforceerd en onnatuurlijk hard perst tijdens je bevalling en als je genoeg rust neemt in je kraamtijd.
Vertrouw dus met een gerust hoofd en hart op je lijf. En geef haar wat ze nodig heeft om haar bijzondere werk te kunnen doen.
Hoe vind je je vertrouwen terug na een spannend moment in je zwangerschap?
Als je bij elke controle te horen krijgt dat het hartje op het juiste tempo bonst.
Als iedere echo de zucht van opluchting in zich draagt.
Als iedere test terugkomt met goed nieuws.
Als je makkelijk zwanger wordt en blijft.
Dan is het heel vanzelfsprekend voor je dat het goed gaat.
En het gaat gelukkig ook heel erg vaak goed.
Maar wat als het anders gaat?
Wat als je te horen krijgt dat het hartje van je baby wel erg snel, of juist te langzaam klopt? Wat als er vermoedelijk een afwijking te zien is op de echo? Wat als je na een zorgeloze zwangerschap ineens zwangerschaps-vergiftiging krijgt? Of vroegtijdige weeën?Of als je zwanger bent na een lang vruchtbaarheidstraject vol teleurstellingen? Of na de zoveelste miskraam? Wat als het allemaal even niet meer zo vanzelfsprekend is of voelt?
Mijn eigen pregnancy scare
Zelf heb ik dat ervaren toen ik voor de derde keer zwanger was na twee miskramen. De kwetsbaarheid, de onzekerheid. Heen en weer geslingerd worden tussen hoop en vrees. Op momenten heel blij en dankbaar dat ik weer zwanger was, op andere momenten vreselijk bezorgd dat het ‘weer mis’ zou gaan, en of ik het dan wel aan zou kunnen. Hoe vaak wilden we het eigenlijk proberen? Na hoeveel keer zou ik fysiek en emotioneel te gesloopt zijn om nogmaals te durven hopen? Al die zorgen gingen door me heen. Ik wilde zo graag vertrouwen op een goede afloop, maar ik durfde mezelf die zekerheid niet te geven.
Iedere week zat ik bij het ‘hartjesspreekuur’ om even dat geruststellende geluid te horen.
Toch wist ik ook: ‘garantie tot de deur’ en bovendien wilde ik mijn gemoedsrust niet alleen maar af laten hangen van testen, echo’s en doptones. De coach in mij wilde zichzelf terugleiden naar vertrouwen. Innerlijk vertrouwen.
Jouw eigen weg terugvinden naar vertrouwen
Wat ook de reden is dat jij je zorgen maakt, hieronder vind je een paar fijne ideeën die je kunnen inspireren om jouw weg naar vertrouwen weer terug te vinden.
Uiteindelijk is het (terug)vinden van vertrouwen iets heel persoonlijks met een laag ‘how to’-gehalte. Ik ben wel de laatste die zou beweren dat je met een simpel stappenplannetje eigenlijk geen enkele reden meer zou moeten hebben om je ongerust te maken. Toch zijn er een aantal dingen die best een goed idee zijn. Dingen die mijzelf en mijn doula- en coachingscliënten hebben geholpen om te bekomen van de schrik en hun innerlijke ruimte weer vrij te maken. Om ruimte te vinden om te kunnen ontspannen in hun zwangerschap en met vertrouwen toe te gaan leven naar de bevalling.
1. Wees lief voor jezelf
Als je bezorgd bent om je baby, ben je bezorgd. Voor mij bestaat er niet zoiets als een ‘overbezorgde’ (aanstaande) moeder. Niemand weet namelijk ooit of ie zich terecht zorgen maakt. Verloskundigen hebben niet voor niks op hun website staan dat ‘je zorgen maken’ reden genoeg is om te bellen. Je mág bezorgd zijn. Het laat zien dat je een moeder bent die zich verantwoordelijk voelt voor haar kind. Het is je instinct om je baby te willen beschermen en dat is maar goed ook. Stel je het tegenovergestelde eens voor: dat je helemaal niet zou schrikken, je nooit zorgen zou maken, de zen-heid zelve blijft, ook als je hoort dat je baby een groeiachterstand heeft of je Nipt-test vervelend uitslaat. Dat zou toch niet logisch zijn? Niet menselijk zelfs. Veroordeel jezelf er dus nooit om dat je je zorgen maakt.
2. Gun jezelf je zorgen
‘Ja maar de stress die dat oplevert is ook niet goed voor mijn kindje’. Oh, wat ben ik zelf maar al te bekend met deze mindfuck. Het punt is: ‘Oh ik ben zo bezorgd en dat vind ik zó erg want dat zorgt voor stress, en nu voel ik me dáár óók nog eens schuldig over’ uiteindelijk meer stress oplevert dan ‘Ik ben bezorgd en dat is helemaal niet zo vreemd gezien de omstandigheden.’ Gun jezelf dus je zorgen. Schrijf op een post it: ‘mijn gevoel is een gezonde reactie op een spannende gebeurtenis.’ en ‘Ik mag me zorgen maken.’ en hang ze op de koelkast of naast je badkamerspiegel.
3. Er zijn geen regels voor wat jij mag voelen
Naast dat je jezelf niet hoeft te veroordelen voor je zorgen, hoef je je ook niet te verontschuldigen voor hoevéél zorgen je je maakt.
Of jij nu haast tegen het plafond zit als de verloskundige even twee tellen het hartje niet kan lokaliseren, terwijl een ander (schijnbaar?) kalm knikt en rustig opstaat als ze tijdens een reguliere controle te horen krijgt dat ze nú naar het ziekenhuis moet – dat maakt niks uit, want het is niet te vergelijken. Iedereen heeft een andere geschiedenis, een andere gevoeligheid, is anders ‘bedraad’ qua zenuwstelsel en heeft een andere manier van met dingen omgaan. Jij voelt je hoe jij je voelt. En dat is je uitgangspunt. Gevoelens laten zich namelijk niet graag wegrelativeren. Gevoelens willen gevoeld worden. Gevoelens die niet gevoeld worden, komen terug in de vorm van gepieker. Voel ze dus. In je lijf. Wáár voel je ze het meest: in je keel, je maag, je schouders? Probeer het gevoel juist sterker te laten worden: adem er doorheen, geef ze eventueel een naam of kleur en voel ze.
4. Deel je verhaal op een manier die bij je past.
Natuurlijk weet je dat het goed is om je gevoelens ook te uiten. Doe dat vooral op de manier die bij jou past. Praat erover met je partner, schrijf je zorgen van je af, bel een vriendin. En dan niet zomaar een vriendin, maar eentje waarvan je weet dat ze empathisch gaat reageren, eentje die niet zegt dat het wel meevalt of het juist nog erger maakt dan het is.
Of ga wandelen in de natuur, verwerk je gevoel in een schilderij of dans je zorgen van je af.
In de basis zijn er twee manieren om je verhaal te delen. 1. Je blijft steeds hetzelfde verhaal herhalen waarin je vooral over de omstandigheden en de feiten vertelt. 2. Je praat letterlijk over gevoelens. Dus wat de feiten en omstandigheden met jou deden. In die tweede manier zul je al snel merken dat je verhaal evolueert, omdat je gevoelens steeds verder stromen in het verwerken van de gebeurtenis. Bij manier 1 is er een groter gevaar om in je verhaal te blijven hangen. Ga dus al pratend of schrijvend op zoek naar de onderliggende gevoelens: was je bang, boos, droevig, geschrokken toen het gebeurde of toen je het nieuws kreeg, en nog belangrijker: hoe voel je je nu? Voel je niet verplicht om aan iedereen ‘het hele verhaal’ te vertellen. Kies bewust met wie je wil delen en wanneer en gebruik die deelmomenten voor je eigen proces en uit datgene wat er op dát moment in je leeft en wat jij nu belangrijk vindt om te vertellen.
5. Breng in kaart waar je wel en geen invloed op hebt
In Stephen Covey’s beroemde managementboek ‘de zeven eigenschappen van succes’ geeft hij een oefening die net zo bruikbaar is tijdens je zwangerschap als in je werk: de cirkel van invloed en de cirkel van betrokkenheid. Maak een lijst van alle zorgen die je hebt. Teken dan een cirkel en teken daar een tweede cirkel omheen. In de binnenste cirkel schrijf je alle zorgen op waar jij zelf actief iets aan kunt doen en wat dan. In de buitenste cirkel schrijf je die zorgen op waar je wel veel over nadenkt maar waar je eigenlijk geen invloed op hebt. Richt vervolgens je aandacht op de binnenste cirkel: hier kun je gaan handelen.
6. Wat heb je nodig?
Wil je dat die ene vriendin langskomt om met je te praten over wat er is gebeurd? Of heb je juist geen zin om te praten en wil je dat je zus langskomt om samen lekker een film te kijken? Wie bel je wel en wie lekker niet? En wanneer? Ga je elke avond in bad of doe je elke ochtend een mindfulness-meditatie? Een lekkere zwangerschapsmassage of een goeie vrijpartij? Voelt het goed om jezelf één keer echt goed te verwennen met die bak chocoladeijs, of weet je dat je je echt beter gaat voelen als je de komende dagen extra gezond en voedzaam eet? Heb je zin in afleiding en om lekker de stad in te gaan, of kom jij dit weekend je huis niet uit? Dit is hét moment om te oefenen met luisteren naar je eigen behoeftes.
7. Word filosofisch
Waar wil en durf je precies wél op te vertrouwen?
Helpt het jou om te vertrouwen dat het goed komt met je baby?
Wil je vertrouwen op je lichaam of de natuur en dat die de juiste keuzes maakt?
Wil je vertrouwen op je verloskundige, de arts, de kennis & ervaring van anderen?
Wil je extra checks en echo’s om je gerust te stellen, of geeft dat jou juist meer stress? Of helpt het je misschien om te vertrouwen dat ‘wat er ook gebeurt, jij een manier zult vinden om ermee om te gaan.’ Of om te durven vertrouwen dat jij op tijd aan de bel trekt als je voelt dat er iets niet goed gaat in je lijf? Of vertrouw je erop dat wat er ook gebeurt, je partner en jij er samen doorheen zullen komen. Vertrouw je dat het leven loopt zoals het loopt en dat jij aan het leren bent daar meer vrede mee te hebben? Vertrouw je op het vertrouwen zelf? Vind iets waar jij echt in durft te geloven en houd je daar aan vast.
Dat is je anker.
8. Geef het leven het voordeel van de twijfel
Het heeft voordelen dat we zoveel kunnen testen, weten en uitsluiten, maar het heeft ook een keerzijde: dat we vaker dan ooit ook iets tegenkomen zonder dat het iets ergs is. We kunnen dus vreselijk schrikken van een testuitslag, waar later niks mee aan de hand blijkt te zijn. Veel voorliggende placenta’s in week 20 liggen in week 30 op een prima plek. Veel kindjes die eerst in stuit liggen, draaien vanzelf nog om. Je zorgen maken gaat bijna altijd over het verleden of over de toekomst. Niemand kan jou 100% geruststellen dat het ‘goed’ komt met jouw baby. Statistieken laten echter wel zien dat het in veruit de meeste gevallen goedkomt met jouw baby. De kans dat het goed gaat is echt veel veel groter dan de kans dat het misgaat. Dus, geef jezelf, je baby en eigenlijk het leven zelf het voordeel van de twijfel. Grijp deze gebeurtenis aan als een oefening in overgave. Het ouderschap begint hier.
Komt het goed?
Vroeger zei mijn man vaak tegen mij ‘het komt goed’. Heel lief bedoeld, maar tijdens onze derde zwangerschap kon ik dat zinnetje niet meer horen. ‘Hoe weet jij dat nou? Misschien komt het helemaal niet goed en krijg ik weer een miskraam.’ riep ik hem boos toe (de arme schat, hij bedoelde het zo lief!). Samen hebben we toen gezocht naar wat hij dan wel ‘mocht’ zeggen om mij gerust te stellen. Hij zei ‘maar de meeste dingen in het leven komen toch ook gewoon goed?’ Daar moest ik hem wel gelijk in geven. We moesten erom lachen en zo zijn we uitgekomen op het zinnetje ‘veel dingen komen vaak goed.’ Kijk, daar kan ik me dus in vinden! Daar durf ik wel op te vertrouwen.
En die lieve schat had uiteindelijk in dit geval wel degelijk gelijk: mijn derde zwangerschap verliep zo goed als zonder scares. En mijn persoonlijke bewijs dat veel dingen vaak goed komen, is onze prachtige dochter.
Meer weten?
* Samen met kinder- en jeugdpsychologe en mindfulnesstherapeute Marleen Drewes ontwikkelde ik de cursus ‘radical selfcare voor aanstaande ouders’.
“Bevallen is lichaamswerk”, zei mijn vriendin, die ik had opgebeld om haar te vragen naar haar ervaring met thuisbevallen. Ik wist dat zij na een traumatische ervaring in het ziekenhuis vastbesloten was haar volgende kinderen alleen nog maar thuis te baren. Over de geboorte van haar tweede (inderdaad thuis) was ze juist ontzettend positief. En dat maakte mij nieuwsgierig. Hoe kon iemand nu enthousiast zijn over haar ervaring bij zoiets verschrikkelijks als bevallen? Dacht ik toen nog.
De baas om je eigen lichaam te volgen
Ze legde uit dat ze in het ziekenhuis op haar rug had moeten liggen en dat er allerlei dingen gewoon maar bij haar gedaan werden. Dat was ook mijn angstbeeld. En dat ze thuis zich veel meer de baas had gevoeld, in controle, met alle ruimte om haar eigen lichaam te volgen. “Ik weet niet of ik dat wel kan.” zei ik toen, “mijn lichaam volgen. Ik zit juist altijd veel teveel in m’n hoofd.” En toen zei ze het: “Bevallen is lichaamswerk.” En had ik voor het eerst het idee dat iemand mij een glimp liet opvangen van hoe de ervaring van het baren zelf ook kan zijn.
Bevallen als tandartsbehandeling
Want in de meeste bevallingsboeken las ik vooral over hoe het fysieke er van de buitenkant uitziet, wat er anatomisch gebeurt, en alle mogelijke interventies die er nodig zouden kunnen zijn om de baby eruit te krijgen. Bevallen kwam op me over als een passief gebeuren. Als iets dat ‘ze bij je doen’. Ik associeerde het eerder met een vreselijke tandartsbehandeling en dacht qua pijn en beleving iets te moeten verwachten als het laten verwijderen van mijn verstandskiezen. En dan keer tien.
Maar door dat ene zinnetje – “Bevallen is lichaamswerk” veranderde mijn perceptie, maar dan ook totaal. Ik dacht aan yoga, aan dansen, aan massage, aan haptonomie. Niet dat ik de illusie had dat het een volledig ontspannen spa-ervaring zou worden, maar juist aan hoe krachtig, pijnlijk, verfijnd het samenwerken van je geest met je lichaam kan zijn.
Ontdekkingsreiziger van je eigen lichaam
Als jong meisje had ik al eens ervaren wat er gebeurde als ik met mijn aandacht volledig naar mijn lichaam ging. Dan lag ik in bed met koude voeten. En in plaats van op te staan en een kruik te pakken, ging ik vol interesse en nieuwsgierigheid met al mijn aandacht naar de kou toe. Daar ga ik. Als een ontdekkingsreiziger betreed ik het onherbergzame gebied van mijn koude voeten. Hoe voelen die nu eigenlijk echt? Welke vorm heeft de kou? Welke kleur? Waar begint het en waar houdt het op? Voel ik het meer in mijn rechter- of in mijn linkervoet? Hee, en hoe kan het dat ik mijn kleine teen helemaal niet voel? Hoe voelt dat eigenlijk: ‘ergens geen gevoel in hebben’? Het lijkt verdoofd, of nee, wacht, ik voel toch een klein prikje in het midden van het bovenste kootje.
Kou in warmte omzetten
En dan deed ik iets grappigs. Ik stelde mij voor dat de stekende pijn en de tintelingen die ik ervoer, dat dit geen signalen van kou waren, maar van hitte. Hitte kan toch ook tintelend voelen? Of steken? En soms lukte dat. Om de kou te ervaren als warmte. Nog steeds pijnlijk, maar wel anders. En of het nu kwam door de kracht van de aandacht, de ontspanning of simpelweg de tijd, vaak werden mijn voeten dan uiteindelijk daadwerkelijk warm. En ik voelde me daar trots op! Dat ik mijn voeten warm had kunnen maken, door ze te voelen en bewust te ervaren. Dat ik kou in warmte om had kunnen zetten, als ware ik een alchemist. Dat woord kende ik toen natuurlijk niet en ik had in die tijd ook nog nooit van mindfulness gehoord, laat staan dat iemand me dit als oefening had opgegeven. Het was wat er vanzelf gebeurde als ik met nieuwsgierigheid naar mijn eigen ervaring keek. Nou, er niet alleen naar keek, maar er met aandacht en openheid naar toe afreisde.
Een huwelijk tussen lichaam en geest
Dat is voor mij de essentie van lichaamswerk. Je geest dicteert je lichaam niks en legt haar niet iets op, maar luistert naar wat zij te zeggen heeft, komt heel dichtbij, blijft erbij, bij de ervaring, die zij vanuit een open nieuwsgierigheid onderzoekt. Een ontmoeting. Een wederzijdse uitwisseling. Een huwelijk. Ja te zeggen tegen wat ze daar aantreft. En er zeker niet mee in gevecht te gaan. Een bereidheid haar ten volle te accepteren.
Om met haar te dansen, bij wijze van spreken.
De kwaliteit van je eigen aandacht
En er zijn zoveel verschillende manieren om daarmee in contact te komen. Om dit te leren, om op zo’n manier bij de ervaring van je eigen lichaam te blijven: mindfulness, haptonomie, dansen, yoga, meditatie, visualisatie, mantra’s, hypnobirthing, massage, reiki, healing, zingen, bewegen in water en ga zo maar door. De mogelijkheden zijn eindeloos. Eigenlijk maakt het niet uit wat je doet. Het helpt wel als het iets is dat je ook gewoon leuk vindt om te doen. Uiteindelijk staat of valt alles bij de kwaliteit van je eigen aandacht: doe je gewoon de pasjes of de asana’s, ga je gewoon liggen op de massagetafel, of gebruik je wat je doet of ervaart om echt naar binnen te gaan en met nieuwsgierigheid te kijken naar wat er zich nu eigenlijk afspeelt in je lichaam.
In gesprek met je lichaam
Voor de een werkt het goed om het lichaam in stilte te ervaren (bijvoorbeeld door meditatie, mindfulness of visualisatie). Anderen raken daardoor veel te snel afgeleid. Ik had bijvoorbeeld zelf een periode in mijn leven waarin ik door te mediteren eigenlijk alleen maar meer in mijn hoofd leek te komen. Het lukte me toen op de een of andere manier maar niet om niet te vechten tegen de gedachten. Toen ontdekte ik dansexpressie (5 ritmes) en ik was verkocht. In contact komen met je lichaam door te bewegen. Vanuit verschillende ritmes je eigen ritme weer vinden. Het dansen voelde voor mij als een dialoog met mijn lichaam. Een gelijkwaardig gesprek, een uitwisseling van gedachten, sensaties en gevoelens. Ik leerde voelen wat mijn lichaam nodig had. Voelde mijn rechterschouder stijf aan, dan bewoog ik daar doorheen. Dansen werd zo als een autonome vorm van massage. Mijn lichaam sprak, mijn geest luisterde en ik reageerde daar dan weer op met een beweging.
Bevallen ís lichaamswerk
En zo ging het ook tijdens mijn bevalling. Mijn vriendin kreeg gelijk. Mijn bevalling leek in niks op een tandartsbehandeling; bevallen is lichaamswerk. Tijdens het opvangen van de weeën lag ik in mijn bevalbad. In het warme water kon ik met mijn 42 weken zwangere buik toch soepel en vrij bewegen en verschillende houdingen aannemen. Ik deed gewoon wat het lekkerste voelde. Mijn lichaam leidde me. Tijdens het persen bleek dit nog belangrijker. Door echt goed te voelen waar ik de wee precies ervaarde, kon ik voelen welke richting ik op mee kon persen. Dat was verrassend genoeg veel meer naar achteren dan als je het aan mijn hoofd had gevraagd wat een logische richting was. Elke paar weeën veranderde ik van houding en dat gebeurde in een heel ander ritme dan tijdens de ontsluitingsweeën. Ik had het gevoel dat ik de beweging van mijn baby door het geboortekanaal kon volgen. Door daarop te reageren bewoog ik. En zo hielp ik haar mee om naar buiten te komen. Mijn lichaam sprak, mijn geest luisterde en ik reageerde daar dan weer op met een beweging.
Ja, echt als in een dans.
Wil je weten hoe zwangerschapsdans je kan helpen meer in contact te komen met je lijf?
“Heb je zelf dan ook gedanst tijdens je bevalling?”
Nee! Helaas niet…is mijn eerlijke antwoord.
Ik heb zwangerschapsdans pas ontdekt ná mijn bevalling.
Nu ik er zelf les in geef en de voordelen ken, zou ik het een volgende keer zeker wel doen.
Springen, draaien en over de grond rollen
Het had wel zomaar gekund, dansen tijdens mijn bevalling. Ik heb immers mijn hele leven gedanst. Tijdens mijn zwangerschap was ik echter gestopt met mijn wekelijkse moderne dansles. Het springen, draaien en over de grond rollen voelde met mijn zwangere buik niet goed meer, net als het gedreun op mijn bekken en banden tijdens het hardlopen. Ik heb nog wel gezocht naar een speciale zwangerschapsdansles, en me zelfs opgegeven voor een proefles. Alleen…ik moest er een half uur voor rijden en daar zag ik – moe (understatement) als ik was tijdens mijn zwangerschap – als een berg tegenop. Dus uiteindelijk ben ik niet gegaan.
Couch potato
Zelf was ik tijdens mijn eigen zwangerschap dus niet bepaald een goed voorbeeld van wat ik nu uitdraag met Rock your Baby: een actieve zwangerschap. In het begin ging ik nog braaf elke dag een half uurtje wandelen en af en toe zwemmen. Maar net als zoveel zwangere vrouwen kwam ik terecht in de spiraal van: moeheid – nergens zin in – op de bank gaan hangen – niet bewegen – geen energie – zwaar gevoel – helemaal geen zin om nog iets te ondernemen – op de bank gaan liggen wachten tot de bevalling. Ik was echt een couch potato die laatste weken…
Minder actieve zwangerschap, zwaardere bevalling
Dat is niet bevorderlijk voor je humeur en ook niet voor je bevalling. Onderzoek* laat namelijk duidelijk zien dat vrouwen die actief blijven tijdens hun zwangerschap en bevalling gemiddeld kortere bevallingen hebben, minder pijn ervaren en minder medische ingrepen ondergaan. Die ingrepen zijn mij gelukkig bespaard gebleven, maar mijn bevalling was lang en ook behoorlijk pijnlijk. Toen ik tijdens mijn opleiding tot doula en de training tot Dancing For BirthTM-instructeur leerde welk bevallingspatroon doorgaans hoort bij weinig actief zijn tijdens de zwangerschap schrok ik, want ik herkende me er volledig in: een lange periode van voorweeën (check), start-stop-patroon (check; gedurende 5 nachten leek de bevalling rond 4.00u begonnen te zijn, om in de ochtend steeds weer op te houden), veel rugweeën (check, en die ook niet ophielden in de pauzes tussen de weeën wat ik heel gemeen vond) en veel pijn tijdens de bevalling (ik heb natuurlijk geen vergelijking, maar check) en over tijd gaan (net geen check; met 42+0 ben ik uiteindelijk bevallen). Wel thuis, omdat ik écht geen inleiding wilde, wist dat ik dit kon weigeren en bleef vertrouwen dat mijn lichaam dit zelf zou kunnen. Uiteindelijk heb ik het op pure wilskracht en met slapen tussen weeën door volgehouden en kijk ik dankzij mijn bevalbad en de liefdevolle steun van mijn man, vroedvrouw en doula toch met een goed gevoel terug op mijn bevalling.
Voortschrijdend inzicht
Maar toch… met de kennis en ervaring die ik nu heb, ben ik van plan het een volgende zwangerschap (als die mij gegund is) heel anders aan te pakken. Van die bank af! De moeheid verslaan en me veel fitter blijven voelen. Ik ga dansen. En ik wil blijven dansen. Tijdens mijn zwangerschap – en ook tijdens mijn bevalling.
Dansen tijdens je bevalling
Ja dat kan dus! Heb je de filmpjes al eens gezien, die viral gingen, van vrouwen die (soms zelfs samen met hun gynaecoloog of verloskundige) stonden te dansen tijdens hun bevalling? Het gaat hier natuurlijk niet om ingewikkelde choreografieën en grand jetés en pirouettes komen er gelukkig niet aan te pas. Wel draaien met je heupen a la Beyoncé en fijne, soepele en ritmische bewegingen die je helpen om ruimte te creëren in je bekken. Je baby vindt die soepele heupen en extra ruimte ook wel fijn, want zo kan hij zijn optimale positie innemen, waardoor je bevalling dus daadwerkelijk sneller en soepeler kan verlopen. Bovendien beval je al dansend dus automatisch rechtop. Hierdoor heb je de zwaartekracht mee en blijft er zuurstofrijk bloed via de placenta naar je baby stromen. Dit is dus veiliger voor je baby, wat ook kan verklaren waarom er bij vrouwen die rechtop en actief bevallen minder vaak medisch wordt ingegrepen. Je houdt zo ook makkelijker de regie in eigen hand dan wanneer je op bed gaat liggen. Bovendien is dans de bewegingsvorm waar je de meeste oxytocine en endorfine mee aanmaakt. En laten dat nou nét de hormonen zijn die je nodig hebt voor krachtige weeën en om te kunnen omgaan met de pijn. En om je goed te voelen. Zet ‘Run the world (girls)’ erbij op en je hebt het ultieme recept om je sterk en zelfverzekerd te voelen.
Doorbreek de spiraal!
Voel je je eigenlijk te moe om te bewegen tijdens je zwangerschap?
Doorbreek de spiraal en kom naar ‘Rock your Baby!’. In de wekelijkse lessen volg je je eigen tempo. Je hoeft je niet in het zweet te werken, je leert juist om naar je lichaam te luisteren, terwijl je op een ontspannen manier en van binnenuit heel veel leert over bevallen. De bewegingen en technieken in de lessen zijn onder andere van ‘Dancing For BirthTM’: speciaal ontwikkeld voor je zwangere lichaam en veilig voor jou en je baby.
De energie die het je kost om ervoor van de bank af te komen, krijg je tienvoudig terug en zorgt er juist voor dat je er niet meer de hele tijd op hoeft. 🙂
* Lees hier meer over het onderzoek naar de effecten van beweging, dans en verticaal bevallen op je gezondheid en die van je baby: http://dancingforbirth.com/wp-content/uploads/2015/08/infosheet.pdf
