De rol van de doula wordt vaak aangeduid met het begrip ‘holding space’.
Letterlijk vertaald is holding space het ‘vasthouden’ of ‘dragen’ van de ruimte.
Een prachtig begrip en zeker heel waardevol, maar wat houdt dat nu eigenlijk in?
Holding space: het dragen van de innerlijke ruimte gaat mij aan het hart
Betekent het dat je doula de bevalkamer sfeervol inricht met kaarsjes, een lekker geurtje in de aroma diffuser en foto’s ophangt die jou herinneren aan momenten dat je je krachtig en verbonden voelde? Of bewaakt ze de sfeer door een prettige, empathische en menselijke manier van communiceren voor te leven? Ja, dat allemaal.
En…nog véél belangrijker (vind ik vanuit mijn ervaring als coach en als mens): als doula draag je ook zorg voor de innerlijke ruimte.
Ik bedoel daar vooral de emotionele ruimte mee, van de barende vrouw en haar partner.
Het bewaken van die ruimte gaat mij enorm aan het hart.
“Niet huilen” – het mantra van generatie op generatie
Waarom gaat mij dit zo aan het hart? Zelf kom ik uit een gezin waar het uiten van gevoelens niet vanzelfsprekend werd uitgeoefend of aangemoedigd. Ik neem dat mijn ouders niet kwalijk. Wisten zij veel: hun generatie is niet opgegroeid met Oprah en Dr. Phil. Hun generatie is opgevoed door de generatie ervoor – en zij waren al blij dat ze de hongerwinter hadden overleefd. Neemt niet weg dat ik – en vele dertigers met mij – mijn hele jeugd te horen heb gekregen: ‘Niet huilen’. ‘Niet bang zijn.’ ‘Niet zo boos doen.’ ‘Zo, klaar nu, ‘over’’. En als je dan toch doorging: ‘Wat moeten de buren wel niet van je denken?’ Dus niet alleen werd gevoel getemperd, gesust, gestopt, er werd ook een laag van schaamte overheen gelegd. Het moest er vooral niet zijn.
Het recht om te voelen wat je voelt – mijn eigen weg hierin
Het is dus niet verrassend dat ik me aangetrokken voelde tot dans, theater en muziek: een plek waar emoties er niet alleen mogen zijn, maar zelfs een podium krijgen! Ik ben nog altijd ontzettend dankbaar voor deze uitlaatklep (net als de niet-aflatende steun van mijn ouders hierin) en dat ik de eerste 10 jaar van mijn werkzame leven dit als werk heb kunnen doen. En ook al voelde ik me op het podium vaak aangetrokken tot grootse en meeslepende verhalen en rollen, een groot deel van mijn adolescentie ben ik bezig geweest met het heroveren van mijn ‘recht om te voelen wat ik voel’. Ook in mezelf merkte ik dat mijn eerste neiging bij gevoel niet is ‘omarmen en accepteren’, maar ‘wegduwen en doorbijten’. Ik herinner me een avond alleen op een hotelkamer in Wageningen, waar ik na wekenlang veel te hard werken voor televisieopnames een paniekaanval kreeg. Ik durfde niemand te bellen, laat staan hulp vragen aan een vreemde. Uit pure schaamte.
‘Your scars become lighthouses’
Ik heb sindsdien een lange weg afgelegd. Het recht om te voelen stap voor stap op mezelf veroverd. Door mezelf te laten coachen en dankzij eindeloos veel boeken, cursussen en gesprekken, door ermee te dansen en elke dag te schrijven vanuit mijn binnenwereld, durf ik te zeggen – hoewel het echt niet altijd lukt – dat het langzaam mijn tweede natuur is geworden: ja zeggen tegen wat ik voel, het erkennen, doorvoelen in m’n lijf, liefdevol tegen mezelf praten en om hulp durven vragen. ‘Your scars become lighthouses’ vind ik een prachtige uitspraak. Mijn pijn hierin en mijn weg met vallen en opstaan heeft er ook voor gezorgd dat ik als coach (en nu ook als doula) niet terugdeins voor grote gevoelens bij anderen en ook juist de subtielere emoties weet te herkennen. Mijn grootste bevestiging kwam toen mijn moeder me toevertrouwde dat zij het juist van mij heeft geleerd: het uiten van gevoel. Dus vandaar dat, nu ik doula ben, ik het bewaken van het recht van de barende vrouw om te voelen wat ze voelt, als een van mijn belangrijkste taken beschouw.
Waarom is het zo belangrijk om te mogen voelen wat je voelt?
Omdat ieder mens in essentie de diepe behoefte heeft om écht gezien te worden. Écht gezien worden we niet op ons uiterlijk en onze prestaties. Dat geeft een kortstondig gevoel van trots, maar gaat niet over wie we diep van binnen zijn. Het is voorwaardelijk. Onvoorwaardelijk gezien worden, betekent gezien worden in wat jij van binnen ervaart. Dat dit als waar en echt en belangrijk wordt beschouwd. Dat het serieus wordt genomen en erkend en met liefde en acceptatie tegemoet wordt getreden in plaats van als iets dat weg moet of een probleem dat opgelost moet worden. Juist door die erkenning kalmeer je en kun je zélf met een oplossing komen (als dat al nodig is). Dus zeg ik nu ik zelf moeder ben tegen mijn eigen dochter: ‘Huil maar liefje’ ‘Ja, natuurlijk ben je bang voor zo’n grote hond, kom maar bij me’ ‘Je mag best boos zijn dat je niet nog een ijsje mag.’
En nee daar wordt het niet erger van. Juist niet! Mijn dochter van 3 huilt echt niet om alles omdat het van mij ‘mag’, ze huilt wanneer ze huilt. En ze is dol op honden: ik sta verbaasd hoe goed ze zelf in staat is in te schatten of een hond aaibaar is of niet en bij twijfel vraagt ze het zelf aan het baasje. Geen ijsje krijgen is overigens nog steeds superstom! Ook als je er boos over mag zijn :-).
Holding space tijdens de zwangerschap
Een van mijn cliënten kreeg tijdens haar zwangerschap teleurstelling op teleurstelling te verwerken. Zij wilde voor de geboorte van haar kind een natuurlijke badbevalling zonder pijnmedicatie met hypnobirthing en bewegingsvrijheid. Iedere keer dat ik bij haar en haar partner (die steevast liefdevol en steunend haar hand vasthield) kwam, was er wel weer een stukje van die droom in duigen gevallen. Eerst kreeg ze te horen dat een badbevalling in haar situatie niet mogelijk was in het ziekenhuis van haar keuze. De keer erna had ze net te horen gekregen dat ze met 38 weken zou worden ingeleid. Toen ik bij haar was, stelde ik voor te kijken hoe ze alsnog voor een zachte landing voor haar baby (haar diepste wens) kon gaan zorgen. “Dat heeft toch geen zin? Het wordt vreselijk!” zei ze. Ze huilde en excuseerde zich voor haar tranen, die ze verbeet. “Waarom zou je niet mogen huilen?” vroeg ik haar. Ze antwoordde: “Ik weet wel dat ik die inleiding ook kan weigeren, maar dat wil ik niet. Dan moet ik ook niet zeuren toch?” Natuurlijk mag je dan zeuren! En dat heet geen zeuren, maar rouwen. Als jouw droom in duigen valt, heb je alle reden om daar om te treuren – wat de reden of je andere optie ook is. Nadat ze haar tranen alsnog de vrije loop had gelaten, wilde ze heel graag oefenen met houdingen, beweging en natuurlijke pijnbestrijding. We gingen aan de slag en na onze sessie ze stralend: “Ja, ik zie hoe bevallen zonder bad toch ook heel mooi kan worden.” Door haar gevoelens te uiten, was er ruimte ontstaan. Ruimte om te kijken naar mogelijkheden. En haar eigen weg te gaan.
Het recht om te voelen wat je voelt tijdens de bevalling
Een van mijn allereerste stage-cliënten was een vrouw die zwanger was van haar tweede kindje. Ze had een sterke wens om thuis te bevallen. Ze kreeg van haar verloskundige het advies om naar het ziekenhuis te gaan, haar kindje had in het vruchtwater gepoept. Hierdoor raakte zij in paniek. “Niet in paniek raken, niet in paniek raken!”, riepen verschillende mensen in de kamer goedbedoelend, waarop de vrouw nog meer in paniek raakte. “Laat de doula er even bij”, zei de verloskundige. Ik ging naar toe en zei iets in de lijn van wat ik graag zelf had willen horen toen ik mijn paniekaanval had in de hotelkamer. “Ik snap heel goed dat je hiervan in paniek raakt. Je wil zo graag thuis bevallen. En nu krijg je dit advies van je verloskundige, dat is niet niks. En maak je je zorgen om je baby?” Nee, ze maakte ze geen zorgen om de baby. Het was de angst voor het ziekenhuis. Ze kalmeerde en er ontstond ruimte voor de vraag: “Wat wil je zelf?” Ze dacht na over het advies, checkte in bij zichzelf en besloot haar tas te gaan pakken.
Een andere cliënt, anderhalf jaar later, ging vaginaal bevallen van haar kindje nadat haar eerste baby per keizersnede was geboren. Toen haar ontsluitingsweeën plotseling omsloegen in intense persweeën riep ze “Ik ben zo bang!!!” “Dat is okay.” zei ik. “Je mag bang zijn en je kunt het tóch, met angst en al!” En dat was ook zo: twee weeën later ving ze haar eigen baby op.
Bang zijn tijdens je bevalling is echt geen enkel probleem.
Zolang de angst er maar mag zijn.
Wees nieuwsgierig naar je binnenwereld en die van anderen
Geen enkel gevoel tijdens zwangerschap, bevalling en kraamtijd is een probleem.
Zolang het er maar mag zijn. En het uiten ervan op begrip stuit en wordt erkend. Dan komt de oplossing – of de hulpvraag – vaak vanzelf en uit de persoon zelf. Het wachten hierop vinden veel mensen moeilijk. Ik ook! We willen zo graag helpen. Zo graag fixen. Zo graag redden. Maar we hoeven niks te ‘fixen’. Mensen zijn niet kapot. Ze zijn al heel.
Holding space is het erkennen van iemands binnenwereld. De bedding zijn waar de rivier doorheen kan stromen. Door er te zijn. Door te luisteren. Te erkennen. Door vragen te stellen die voortkomen uit oprechte nieuwsgierigheid naar de innerlijke beleving van de ander. Dat is niet alleen weggelegd voor doula’s. Je kunt er op die manier zijn voor je partner. Als ouder voor je kind. Voor een vriendin, collega, je leidinggevende, of de vrouw in de bakkerij die altijd zo chagrijnig kijkt. We weten nooit zeker wat er zich in iemands binnenwereld afspeelt, tot we er ruimte voor maken.
Vaak ontstaat er in die ruimte vanzelf een nieuwe richting.
Yes, we need love. Now more than ever. Not just to feel better, but to get well.
How does that translate to a virus that made us agree to socially isolate ourselves?
Let me first get into the healing capacity of love itself.
We might think that ‘love heals’ is just a metaphor that just looks nice on a pink & fluffy bumper sticker (or graffiti walls for that matter).
However, it is biologically & scientifically true.
As a doula, I’ve witnessed the biological healing power of love many times.
Let me give some examples:
A baby who was born after a long and trying labor was taken away from the mother after birth to be given an oxygen mask in the other corner of the room. It didn’t seem to help. The nurses looked extremely worried. One said “I’m afraid we have to take him to NICU.” The other said: “Not before mom gets to say goodbye.” The mother got her baby back, placed him on her chest, she cuddled him, stroked his little arms and spoke to him so lovingly (“Hey little one, look how beautiful you are. We’ll see each other soon, I promise.”). The baby pinked up immediately and the nurses decided that in this condition the baby could stay with the mother. The nurse who had pleaded for the mom to be able to say goodbye to her baby commented “Of course, I’ve seen this many times: baby’s best place in the world is with mom. It’s the love.”
Another mother’s bed was rolled back into the room, back from the operating room. Her baby was born by cesarean section, which she had so longed to avoid. She looked pale and far away. Her baby was lying at her feet, covered in a blanket. I hesitated, as it almost seemed she would want to be left alone. I approached her softly. Asked how she was doing and I stroked her hair, as I’d been doing all through labor. “Not so well.” “Feeling nauseous?” I asked, as many moms experience this after surgery. She nodded. “And I lost a lot of blood. The bags just came and came.” The color seemed to return to her face. She lifted her head to look at her baby boy. The nurse helped her and handed her her baby. Together we looked at him. “What a pretty baby. Such beautiful hair. Look at those tiny fingers” She started stroking the hair and touching the fingers. She smiled. Then she asked me to help her take off her top, so she could start nursing him. And so she did. The baby latched immediately. She looked proud.
This is magic and it isn’t. It’s biologically logical: loving touch stimulates the hypothalamus to produce oxytocin, which is both a hormone as well as a neurotransmitter. It links connection with others to positive feelings of well-being. Oxytocin relaxes the muscles, lowers blood pressure and reduces the production of stress hormones, like cortisol. As soon as oxytocin starts to flow, adrenalin stops flowing. These are mutually exclusive systems. So basically, oxytocin stops stress. Oxytocin helps the immune system, reduces inflammation and promotes wound healing. If you are ill but feel safe and loved, you will heal faster.
As doula’s we learn that oxytocin starts flowing after hugging someone for 20 seconds.
It starts flowing through massage and kind words. Through connection, compassion, understanding. That’s what doula’s do: we provide the love. For both the mother and father-to-be.
Love heals. And the absence of love even costs lives.
Often quoted observations in a Romanian orphanage show us that if babies and young children are just given their food and having their diapers changed, they die three times as often as the ones who also receive loving touch and attention.
Babies who need NICU-care have a larger change of survival if they receive regular ‘kangaroo care’: being placed skin to skin on their parents chests.
Research shows that if patients are cared for in a loving way and if they feel safe and secure, their wounds and inflammations will heal faster than those who don’t.
So with a highly contagious virus like Corona, that leaves me wondering: how unfair that one of the most basic features to heal each other, like loving touch, is the one thing that’s helping this virus spread!
How extremely sad that someone who develops severe symptoms, will be excluded from it more and more. I totally get it that care providers (who are obviously heroes) have to protect themselves and others while treating Corona-patients by wearing masks and gloves. But this is still a tragedy for the patients themselves. That they can’t benefit from the healing power of human touch. Imagine having a severe case of the virus that everyone in the world is scared to death about right now. And then imagine being put alone in a room, while you find it difficult to breathe. The people who come into your room every now and then to perform medical procedures on your body wear masks and gloves.
How safe and loved will that make you feel?
And what about our collective immune system? How can we boost that when we can’t touch, if we’re unable to hug and kiss most of our loved ones?
Fortunately, all’s not lost with the loss of touch.
There are more ways to invite oxytocin to start flowing.
* There’s self-touch: yes, it may feel awkward at first, but hugging yourself, caressing your skin and self massage will get the oxytocin flowing as well. And now we’re talking about it: an orgasm will give the second largest boost of oxytocin possible (after giving birth)!
* There’s eyecontact. Okay, to be honest, it takes loooong eye contact for oxytocin to start flowing, but it’s not going to hurt either. So please, yes, practice your 2 meters of social distancing AND give the one you’re avoiding a loving smile! We’ll all feel a little safer.
* There’s kind words. So please, don’t visit your elderly mother, but call her more often and say nice things to her. Talk kindly to yourself as well.
* There’s humor and laughter and a coziness Dutch people refer to as ‘gezelligheid’.
Please take a nice warm blanket, a pot of hot tea and your favorite feel-good film to watch.
* There’s social media which can be used to spread messages of love or fear.
Please, mind people’s oxytocin vs. adrenalin levels when you’re sharing online.
With everything you express, say, write or body sign, please ask yourself: am I adding to people’s fear, anxiety and stress, or am I spreading a message of love, connection and healing?
And if someone you love ends up in isolation or ER, please remain in loving digital or phone contact with them. They need it more than ever.
Love heals. And we need loads of that right now.
Please stock up on love.
What’s your favorite strategy to keep love & oxytocin flowing in this situation?
“Bevallen is lichaamswerk”, zei mijn vriendin, die ik had opgebeld om haar te vragen naar haar ervaring met thuisbevallen. Ik wist dat zij na een traumatische ervaring in het ziekenhuis vastbesloten was haar volgende kinderen alleen nog maar thuis te baren. Over de geboorte van haar tweede (inderdaad thuis) was ze juist ontzettend positief. En dat maakte mij nieuwsgierig. Hoe kon iemand nu enthousiast zijn over haar ervaring bij zoiets verschrikkelijks als bevallen? Dacht ik toen nog.
De baas om je eigen lichaam te volgen
Ze legde uit dat ze in het ziekenhuis op haar rug had moeten liggen en dat er allerlei dingen gewoon maar bij haar gedaan werden. Dat was ook mijn angstbeeld. En dat ze thuis zich veel meer de baas had gevoeld, in controle, met alle ruimte om haar eigen lichaam te volgen. “Ik weet niet of ik dat wel kan.” zei ik toen, “mijn lichaam volgen. Ik zit juist altijd veel teveel in m’n hoofd.” En toen zei ze het: “Bevallen is lichaamswerk.” En had ik voor het eerst het idee dat iemand mij een glimp liet opvangen van hoe de ervaring van het baren zelf ook kan zijn.
Bevallen als tandartsbehandeling
Want in de meeste bevallingsboeken las ik vooral over hoe het fysieke er van de buitenkant uitziet, wat er anatomisch gebeurt, en alle mogelijke interventies die er nodig zouden kunnen zijn om de baby eruit te krijgen. Bevallen kwam op me over als een passief gebeuren. Als iets dat ‘ze bij je doen’. Ik associeerde het eerder met een vreselijke tandartsbehandeling en dacht qua pijn en beleving iets te moeten verwachten als het laten verwijderen van mijn verstandskiezen. En dan keer tien.
Maar door dat ene zinnetje – “Bevallen is lichaamswerk” veranderde mijn perceptie, maar dan ook totaal. Ik dacht aan yoga, aan dansen, aan massage, aan haptonomie. Niet dat ik de illusie had dat het een volledig ontspannen spa-ervaring zou worden, maar juist aan hoe krachtig, pijnlijk, verfijnd het samenwerken van je geest met je lichaam kan zijn.
Ontdekkingsreiziger van je eigen lichaam
Als jong meisje had ik al eens ervaren wat er gebeurde als ik met mijn aandacht volledig naar mijn lichaam ging. Dan lag ik in bed met koude voeten. En in plaats van op te staan en een kruik te pakken, ging ik vol interesse en nieuwsgierigheid met al mijn aandacht naar de kou toe. Daar ga ik. Als een ontdekkingsreiziger betreed ik het onherbergzame gebied van mijn koude voeten. Hoe voelen die nu eigenlijk echt? Welke vorm heeft de kou? Welke kleur? Waar begint het en waar houdt het op? Voel ik het meer in mijn rechter- of in mijn linkervoet? Hee, en hoe kan het dat ik mijn kleine teen helemaal niet voel? Hoe voelt dat eigenlijk: ‘ergens geen gevoel in hebben’? Het lijkt verdoofd, of nee, wacht, ik voel toch een klein prikje in het midden van het bovenste kootje.
Kou in warmte omzetten
En dan deed ik iets grappigs. Ik stelde mij voor dat de stekende pijn en de tintelingen die ik ervoer, dat dit geen signalen van kou waren, maar van hitte. Hitte kan toch ook tintelend voelen? Of steken? En soms lukte dat. Om de kou te ervaren als warmte. Nog steeds pijnlijk, maar wel anders. En of het nu kwam door de kracht van de aandacht, de ontspanning of simpelweg de tijd, vaak werden mijn voeten dan uiteindelijk daadwerkelijk warm. En ik voelde me daar trots op! Dat ik mijn voeten warm had kunnen maken, door ze te voelen en bewust te ervaren. Dat ik kou in warmte om had kunnen zetten, als ware ik een alchemist. Dat woord kende ik toen natuurlijk niet en ik had in die tijd ook nog nooit van mindfulness gehoord, laat staan dat iemand me dit als oefening had opgegeven. Het was wat er vanzelf gebeurde als ik met nieuwsgierigheid naar mijn eigen ervaring keek. Nou, er niet alleen naar keek, maar er met aandacht en openheid naar toe afreisde.
Een huwelijk tussen lichaam en geest
Dat is voor mij de essentie van lichaamswerk. Je geest dicteert je lichaam niks en legt haar niet iets op, maar luistert naar wat zij te zeggen heeft, komt heel dichtbij, blijft erbij, bij de ervaring, die zij vanuit een open nieuwsgierigheid onderzoekt. Een ontmoeting. Een wederzijdse uitwisseling. Een huwelijk. Ja te zeggen tegen wat ze daar aantreft. En er zeker niet mee in gevecht te gaan. Een bereidheid haar ten volle te accepteren.
Om met haar te dansen, bij wijze van spreken.
De kwaliteit van je eigen aandacht
En er zijn zoveel verschillende manieren om daarmee in contact te komen. Om dit te leren, om op zo’n manier bij de ervaring van je eigen lichaam te blijven: mindfulness, haptonomie, dansen, yoga, meditatie, visualisatie, mantra’s, hypnobirthing, massage, reiki, healing, zingen, bewegen in water en ga zo maar door. De mogelijkheden zijn eindeloos. Eigenlijk maakt het niet uit wat je doet. Het helpt wel als het iets is dat je ook gewoon leuk vindt om te doen. Uiteindelijk staat of valt alles bij de kwaliteit van je eigen aandacht: doe je gewoon de pasjes of de asana’s, ga je gewoon liggen op de massagetafel, of gebruik je wat je doet of ervaart om echt naar binnen te gaan en met nieuwsgierigheid te kijken naar wat er zich nu eigenlijk afspeelt in je lichaam.
In gesprek met je lichaam
Voor de een werkt het goed om het lichaam in stilte te ervaren (bijvoorbeeld door meditatie, mindfulness of visualisatie). Anderen raken daardoor veel te snel afgeleid. Ik had bijvoorbeeld zelf een periode in mijn leven waarin ik door te mediteren eigenlijk alleen maar meer in mijn hoofd leek te komen. Het lukte me toen op de een of andere manier maar niet om niet te vechten tegen de gedachten. Toen ontdekte ik dansexpressie (5 ritmes) en ik was verkocht. In contact komen met je lichaam door te bewegen. Vanuit verschillende ritmes je eigen ritme weer vinden. Het dansen voelde voor mij als een dialoog met mijn lichaam. Een gelijkwaardig gesprek, een uitwisseling van gedachten, sensaties en gevoelens. Ik leerde voelen wat mijn lichaam nodig had. Voelde mijn rechterschouder stijf aan, dan bewoog ik daar doorheen. Dansen werd zo als een autonome vorm van massage. Mijn lichaam sprak, mijn geest luisterde en ik reageerde daar dan weer op met een beweging.
Bevallen ís lichaamswerk
En zo ging het ook tijdens mijn bevalling. Mijn vriendin kreeg gelijk. Mijn bevalling leek in niks op een tandartsbehandeling; bevallen is lichaamswerk. Tijdens het opvangen van de weeën lag ik in mijn bevalbad. In het warme water kon ik met mijn 42 weken zwangere buik toch soepel en vrij bewegen en verschillende houdingen aannemen. Ik deed gewoon wat het lekkerste voelde. Mijn lichaam leidde me. Tijdens het persen bleek dit nog belangrijker. Door echt goed te voelen waar ik de wee precies ervaarde, kon ik voelen welke richting ik op mee kon persen. Dat was verrassend genoeg veel meer naar achteren dan als je het aan mijn hoofd had gevraagd wat een logische richting was. Elke paar weeën veranderde ik van houding en dat gebeurde in een heel ander ritme dan tijdens de ontsluitingsweeën. Ik had het gevoel dat ik de beweging van mijn baby door het geboortekanaal kon volgen. Door daarop te reageren bewoog ik. En zo hielp ik haar mee om naar buiten te komen. Mijn lichaam sprak, mijn geest luisterde en ik reageerde daar dan weer op met een beweging.
Ja, echt als in een dans.
Wil je weten hoe zwangerschapsdans je kan helpen meer in contact te komen met je lijf?
Als ik terug kon gaan in de tijd, naar zo’n drie jaar geleden, om mezelf te vertellen dat ik zwangerschapscoach en doula zou worden, had ik de huidige mij waarschijnlijk voor gek verklaard. Ik was toen net getrouwd, maar kinderen krijgen? Ik moest er niet aan denken! Bevallen, daar dacht ik maar liever helemaal niet aan. Dus doula? Nee. Ik had het waarschijnlijk nog eerder geloofd als ik mezelf had verteld dat ik me zou laten omscholen tot betonvlechter.
De zomer voor het droomhuwelijk van mijn man en mij in bluegrass-stijl, hadden we ter inspiratie een muziekreis naar Amerika gemaakt. Ik herinner me nog goed het gesprek dat hij (toen nog verloofde) en ik hadden op een bankje in een park in New Orleans. Ik herinner me de tranen, van hem en van mij. We bespraken ons meest beladen onderwerp: kinderen. Hij wilde heel graag. Ik niet. Waarschijnlijk. Ik herinner me ook nog heel goed het gevoel dat ik had, toen ik mezelf eindelijk over die metershoge drempel durfde te zetten om dé vraag te stellen: ‘Als ik uiteindelijk echt niet wil, blijf je dan bij me?’ ‘Ja’, kwam er zonder één moment van twijfel terug. Gevolgd door zijn tranen. ‘Ik wil heel graag kinderen. Maar wel alleen met jou.” Het was een diep gekoesterde wens, maar zijn liefde voor mij was sterker. Het waren zijn moed en onvoorwaardelijkheid die me diep roerden. Gevolgd door mijn tranen. Juist daar, op dat bankje in het park in New Orleans, juist toen ik de vrijbrief kreeg om mijn keuze te maken zonder het risico hem kwijt te raken, werd het eerste zaadje van vertrouwen geplant, om dit avontuur wél samen aan te gaan. En dat wij dat aan zouden kunnen.
Een avontuur is het zeker, het krijgen van kinderen, kan ik nu – 3 jaar later – uit eigen ervaring spreken. Of alles nu ‘volgens het boekje’ gaat en je na een paar maanden proberen met een positieve zwangerschapstest in handen staat en 9 maanden en een vlotte bevalling verder met een gezonde baby; of dat je een bumpy ride hebt, met IVF, miskramen, complicaties, een zware bevalling, geen roze maar grijze wolk; of iets daar tussenin (zoals wij), het is hoe dan ook één van de grootste veranderingen die je ooit in je leven meemaakt. Avonturen zijn interessant, maar ook spannend en eng.
En dat herinner ik me ook van dat bankje in dat park in New Orleans: de angst.
De angst voor die verandering, de angst dat het mooie dat wij met z’n tweeën hadden door tussenkomst van een derde verloren zou gaan, angst dat ik niet van mijn kind zou kunnen houden en geen talent voor het moederschap zou hebben, angst dat ik mijn eigen verleden nog niet voldoende had opgeruimd en onbewust allerlei onverwerkte trauma’s op mijn kind zou overdragen, en natuurlijk ook alvast angst om dan ook nog te moeten bevallen.
Het was zelfs een geruststellende gedachte dat ik het volledige veto had om mezelf dit alles te besparen. Het gaf me een gevoel van controle. En dat was prettig. Dus waarom zou ik?
Maar tegenover me zat de liefde van mijn leven, die kapot ging bij het idee dat hij nooit vader zou worden. Ik was het op z’n minst aan hem verplicht om – en natuurlijk ook aan mezelf – om die angsten te onderzoeken.
Ik had namelijk al veel eerder in mijn leven mezelf de plechtige belofte gedaan me nooit te laten leiden door angst. ‘Don’t let your fears stand in the way of your dreams’ stond er op de kaft van mijn ‘No Fear’-schriftje waar ik mijn opstellen in schreef op de middelbare school. Eronder een surfer die een salto maakt. Ik heb nooit gesurfd en het schriftje heb ik niet meer, maar die zin heb ik altijd bij me gehouden. Ik zou het dus prima hebben gevonden om geen kinderen te krijgen als die keuze gebaseerd zou zijn op vrije wil. Ik zou het vreselijk vinden als die beslissing alleen maar zou zijn ingegeven door angst.
Gelukkig won mijn nieuwsgierigheid (en mijn liefde voor mijn man) het dus van de angst en ging ik op onderzoek uit. Stapje voor stapje, laag voor laag, zoals Pema Chödrön het zo prachtig uitdrukt: “…to move gently towards what scares us”.
Over hoe dat onderzoek precies verliep, vertel ik graag in een volgende blog. Maar nu ik aan de andere kant van het verhaal en aan de andere kant van de angst sta, kan ik teruggaan naar die vrouw op dat bankje in het park in New Orleans, een arm om haar heen slaan en zeggen: ‘Ik snap dat je angstig bent. Je mag bang zijn. En je hebt gelijk, als je dit avontuur aangaat, verandert je leven, verandert je relatie en zul je sommige nog onbewuste patronen doorgeven aan je kinderen. Maar je angst voor deze dingen laat me ook zien wat voor jou belangrijk is en dat er veel dingen zijn waar je oprecht om geeft: hoe dierbaar je relatie je is, hoe graag je je eigen leven wil leiden en jouw pad wil kiezen, hoe belangrijk je het vindt om een goede moeder te worden als je daarvoor zou gaan. Juist omdat je bang bent om deze dingen te verliezen, zul jij er als het hardst voor strijden om ze te behouden.’ En voor de zekerheid zou ik er ook nog achteraan fluisteren dat een bevalling geen traumatische horror-ervaring hoeft te zijn, maar ook een intense lichamelijke piekervaring waar je zelf herboren uitkomt.
Die vrouw op het bankje zou mij waarschijnlijk inderdaad verbijsterd hebben aangekeken als ik eraan toe had gevoegd: ‘Zo herboren, dat je besluit zwangerschapscoach en doula te worden.’ Ze zou het niet hebben begrepen, maar ze zou er op dat moment wel heel hard eentje hebben kunnen gebruiken.
